Phú Thọ là tỉnh miền núi, nằm trong khu vực giao lưu giữa vùng Đông Bắc, đồng bằng Sông Hồng và các tỉnh miền núi Tây Bắc. Tổng diện tích tự nhiên toàn tỉnh 353.456 ha, diện tích rừng và diện tích chưa thành rừng là 170.531,8 ha, chiếm 48,2 % so với tổng diện tích tự nhiên, đất có rừng 140.648,8 ha, chiếm  trên 39,8% tổng diện tích tự nhiên. Trong đó: rừng tự nhiên: 47.419,5 ha; Rừng trồng: 93.229,3 ha. Rừng đặc dụng 15.339,5 ha (chiếm 10,9%); rừng phòng hộ 29.499,1 ha (chiếm 21%) và rừng sản xuất 95.810,2 ha (chiếm 68,1%).

Phú Thọ là tỉnh miền núi, nằm trong khu vực giao lưu giữa vùng Đông Bắc, đồng bằng Sông Hồng và các tỉnh miền núi Tây Bắc. Tổng diện tích tự nhiên toàn tỉnh 353.456 ha, diện tích rừng và diện tích chưa thành rừng là 170.531,8 ha, chiếm 48,2 % so với tổng diện tích tự nhiên, đất có rừng 140.648,8 ha, chiếm  trên 39,8% tổng diện tích tự nhiên. Trong đó: rừng tự nhiên: 47.419,5 ha; Rừng trồng: 93.229,3 ha. Rừng đặc dụng 15.339,5 ha (chiếm 10,9%); rừng phòng hộ 29.499,1 ha (chiếm 21%) và rừng sản xuất 95.810,2 ha (chiếm 68,1%).

* Hiệu quả bước đầu của chính sách hỗ trợ, khuyến khích phát triển lâm nghiệp trên địa bàn tỉnh

Đặc thù là tỉnh có thế mạnh về phát triển kinh tế lâm nghiệp, cùng với chủ động cụ thể hóa các chính sách của Trung ương theo quy định. Hội đồng nhân dân tỉnh đã ban hành Nghị quyết 05/2019/NQ-HĐND ngày 16/7/2019 về chính sách hỗ trợ, khuyến khích phát triển nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn tỉnh; lĩnh vực lâm nghiệp có 02 chính sách: hỗ trợ chuyển hóa rừng gỗ lớn; hỗ trợ cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững (FSC) nhằm nâng cao giá trị kinh tế lâm nghiệp. Cụ thể hóa Nghị quyết, UBND tỉnh đã ban hành kế hoạch 5659/KH-UBND ngày 04/12/2019 về triển khai Nghị quyết 05/2019/NQ-HĐND ngày 16/7/2019 về chính sách hỗ trợ, khuyến khích phát triển nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn tỉnh và văn bản giao chỉ tiêu kế hoạch thực hiện cho các huyện từng năm.

Đánh giá sinh trưởng lô rừng đưa vào chuyển hóa năm 2020 tại xã Văn Luông - huyện Tân Sơn

Kết quả bước đầu sau 02 năm thực hiện nghị quyết, đã hỗ trợ chuyển hóa 993,8 ha rừng gỗ lớn (Tân Sơn 140 ha; Thanh Sơn 275 ha; Yên Lập 176 ha; Cẩm Khê 100 ha; Hạ Hòa 46,2 ha; Thanh Ba 52,1 ha; Thanh Thủy 9,5 ha; Đoan Hùng 95 ha) và cấp chứng chỉ rừng bền vững FSC cho 8.532,6 ha; tổng kinh phí ngân sách hỗ trợ đến đối tượng thụ hưởng là  trên 9,5 tỷ đồng. Đưa diện tích rừng sản xuất gỗ lớn của tỉnh tăng nhanh, ước đến hết năm 2021, toàn tỉnh có 9,6 nghìn ha (trong đó chuyển hóa 3,1 nghìn ha, trồng rừng gỗ lớn 6,5 nghìn ha) diện tích rừng được cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững FSC là gần 18 nghìn ha.

Thông qua chính sách hỗ trợ, đã góp phần thay đổi nhận thức, tập quán của người dân, nâng cao ý thức, trách nhiệm, tính chủ động của người dân trong sản xuất, khuyến khích người dân yên tâm giữ rừng để phát triển cây gỗ lớn để không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế cho người trồng rừng mà còn bảo vệ môi trường sinh thái, ứng phó biến đổi khí hậu. đã góp phần chuyển dịch cơ cấu sản phẩm chế biến gỗ theo hướng giảm tỷ lệ nguyên gỗ liệu giấy, gỗ dăm, tăng sản lượng gỗ xẻ, gỗ thanh, nâng cao giá trị gia tăng sản phẩm. Chính sách hỗ trợ cấp chứng chỉ rừng bền vững FSC góp phẩn thay đổi tư duy của người dân về phát triển rừng bền vững, góp phần đáp ứng các thị trường yêu cầu về nguồn gốc, xuất xứ gỗ và sản phẩm gỗ; thúc đẩy cơ cấu lại ngành lâm nghiệp phát triển theo hướng bền vững.  Mặc dù nông nghiệp, nông thôn của tỉnh 02 năm qua phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức (thời tiết bất thường, đại dịch Covid-19,...), song chính sách hỗ trợ của tỉnh cùng với các chính sách hỗ trợ của Trung ương, địa phương đã tạo động lực quan trọng thúc đẩy phát triển nông nghiệp nói chung, trong đó có lĩnh vực lâm nghiệp. Nông nghiệp chuyển dịch đúng hướng từ sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất hàng hóa tập trung; tốc độ tăng trưởng của ngành nông lâm nghiệp, thủy sản tăng trưởng khá, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng nông thôn mới của tỉnh.

Tuy nhiên, kết quả thực hiện chính sách hỗ trợ về lĩnh vực lâm nghiệp còn thấp so với kế hoạch. Nguyên nhân của vấn đề này là do nhận thức của người dân về kinh doanh gỗ lớn và quản lý rừng bền vững chưa cao, còn tâm lý e ngại do chu kỳ kinh doanh gỗ lớn dài, trong khi đời sống của người dân còn khó khăn nên chưa mạnh dạn tham gia vào phát triển gỗ lớn; hay chất lượng rừng chưa cao (sâu bệnh, đổ gãy) chưa đáp ứng yêu cầu hỗ trợ chuyển hóa. Ngoài ra, do ảnh hưởng của đại dịch Covid - 19 nên các hoạt động đánh giá cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững bị đình trệ, chậm tiến độ so với dự kiến.

* Mục tiêu và giải pháp nâng cao hiệu quả của các chính sách hỗ trợ, khuyến khích phát triển lâm nghiệp góp phần nâng cao giá trị sản xuất lâm nghiệp trên địa bàn tỉnh

Mục tiêu của ngành lâm nghiệp tỉnh Phú Thọ đến năm 2025 là giữ ổn định độ che phủ rừng là 38,8%; thúc đẩy trồng, chuyển hóa đạt 20.000 ha rừng cây gỗ lớn, trong đó vùng sản xuất tập trung 10 nghìn ha (trên địa bàn các huyện Tân Sơn 4 nghìn ha, Thanh Sơn 4 nghìn ha, Yên Lập 2 nghìn ha) gắn với doanh nghiệp chế biến sâu sản phẩm gỗ hướng tới xuất khẩu; năng suất rừng trồng đạt 17 m3/ha/năm; hỗ trợ cấp chứng chỉ rừng bền vững FSC cho 25.000 ha rừng. Phát triển cây lâm sản ngoài gỗ là cây dược liệu, cây đặc sản 3.000 ha ( cây quế). Để đạt được mục tiêu này, cần phải thực hiện giải pháp đồng bộ từ khâu quy hoạch vùng trồng phù hợp; thực hiện tốt công tác tuyên truyền, vận động nhân dân, doanh nghiệp và huy động mọi nguồn lực xã hội cho phát triển kinh doanh gỗ lớn; các giải pháp kỹ thuật từ khâu chọn tạo giống, trồng chăm sóc, khai thác và chế biến; chính sách, chủ trương của nhà nước; cụ thể:

Giải pháp về thông tin, tuyên truyền: Tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền các chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước về phát triển lâm nghiệp. Đặc biệt là chính sách hỗ trợ chuyển hóa rừng kinh doanh gỗ lớn, cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững FSC theo Nghị quyết 05/2019/NQ-HĐND của Hội đồng nhân dân tỉnh Về chính sách hỗ trợ, khuyến khích phát triển nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. Tập trung tuyên truyền về hiệu quả kinh tế xã hội của việc chuyển hóa kinh doanh gỗ nhỏ sang kinh doanh gỗ lớn, quản lý rừng bền vững FSC; biện pháp kỹ thuật chuyển hóa rừng gỗ lớn và các vấn đề liên quan đến quản lý rừng bền vững. Đổi mới phương thức hình thức tuyên truyền, tập huấn từ hội nghị tập huấn sang thăm quan học tập thực tế, hướng dẫn kỹ thuật theo phương thức cầm tay chỉ việc. Cung cấp thông tin về giống chất lượng cao, giống tiến bộ kỹ thuật phục vụ sản xuất và cơ sở cung cấp giống uy tín để mọi tầng lớp nhân dân biết, hiểu và thực hiện tốt việc đầu tư kinh doanh lâm nghiệp.

 Giải pháp về cơ chế, chính sách: Vận dụng cơ chế, chính sách đầu tư của trung ương cho lĩnh vực lâm nghiệp vào điều kiện thực tiễn của tỉnh, đồng thời kịp thời đề xuất với tỉnh ban hành những chính sách hỗ trợ cho phát triển gỗ lớn, nhất là khâu chọn tạo giống và cơ giới hóa lâm nghiệp.

Đồng chí Trần Tú Anh - Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT cùng lãnh đạo Chi cục Kiểm lâm; Phòng NN&PTNT, Hạt Kiểm lâm huyện Yên Lập thăm hộ trồng quế tại xã Hưng Long - huyện Yên Lập

Hỗ trợ, khuyến khích các doanh nghiệp liên kết với các chủ rừng để tạo thành vùng nguyên liệu quy mô lớn, đầu tư trồng rừng gỗ lớn, canh tác bền vững để đạt cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững (FSC) theo phương thức: Doanh nghiệp đầu tư vốn, kỹ thuật, các chủ rừng góp vốn bằng quyền sử dụng đất, khi có sản phẩm khai thác được hưởng quyền lợi theo tỷ lệ góp vốn, hình thành chuỗi giá trị sản phẩm hàng hóa lâm nghiệp, tăng sức cạnh tranh của thị trường. Khuyến khích các doanh nghiệp thiết lập mối liên hệ với hộ trồng rừng nhằm đảm bảo việc cung cấp nguyên liệu ổn định, vùng nguyên liệu được cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững FSC, nguyên liệu tham gia vào chuỗi hành trình sản phẩm CoC…Quan tâm phát triển cơ sở hạ tầng cho lâm nghiệp nhằm thúc đẩy, hỗ trợ cho sản xuất Lâm nghiệp, từ khâu trồng rừng, khai thác, chế biến và tiêu thụ sản phẩm.

Nghiên cứu, để xuất chính sách hỗ trợ phát triển cây lâm sản ngoài gỗ là cây dược liệu, cây đặc sản để hình thành 03 vùng quế tập trung theo hướng hàng hóa tại các huyện Tân Sơn, Thanh Sơn, Yên Lập với diện tích 3.000 ha nhằm thu hút  các doanh nghiệp đầu tư liên kết xây dựng thương hiệu hàng hóa “Quế Phú Thọ”.

Giải pháp về khoa học, công nghệ: Đẩy mạnh nghiên cứu phát triển các giống có năng suất chất lượng cao, lựa chọn các giống có năng suất cao, phù hợp phát triển rừng gỗ lớn với từng điều kiện lập địa nơi trồng. Đẩy mạnh nghiên cứu cơ giới hóa lâm nghiệp vào các khâu trồng, chăm sóc, thu hoạch chế biến lâm sản, xây dựng mô hình canh tác lâm nghiệp ứng dụng công nghệ cao để nâng cao giá trị sản xuất lâm nghiệp.

Với các giải pháp đồng bộ cùng với sự chỉ đạo quyết liệt của các cấp, các ngành, sự hưởng ứng tích cực của người dân, các chủ rừng, hy vọng giá trị sản xuất lâm nghiệp trong giai đoạn tới sẽ được tăng lên, tái cơ cấu lâm nghiệp sẽ bước khởi sắc, góp phần vào phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn tỉnh.